In opdracht van Vereniging Natuurmonumenten heeft VANDERSALM-aim het ontwerp gemaakt voor de nieuwe Schaapskooi in Dwingeloo. In 1991 is het Dwingelderveld ingesteld als Nationaal Park. Een van de belangrijkste redenen hiervoor is dat het gebied beschikt over het grootste aaneengesloten natte heidegebied van het land. In het gebied komen daarnaast veel bedreigde planten- en diersoorten voor. De beheerders, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, proberen de omstandigheden voor deze soorten te verbeteren. Begrazing is een van die instrumenten om de heide schraal te houden en ‘vergrassing’ op natuurlijke wijze tegen te gaan.

Onder leiding van de schaapherders verplaatst de kudde zich gedurende het hele jaar over de heide en verzamelt zich bij de Schaapskooi in Lhee. De kudde is de afgelopen jaren echter zo sterk gegroeid dat de huidige Schaapskooi qua omvang en bedrijfsvoering niet meer voldoet. Gezien de relevantie van de kudde voor het onderhoud van de heide is besloten om een nieuwe Schaapskooi te realiseren om het beheer van de heide voor de komende decennia te waarborgen. Los van een beheersfunctie heeft de schaapskudde ook een sterke aantrekkingskracht op bezoekers van het gebied. Het authentieke beeld van een schaapsherder die met zijn kudde over de heide trekt, spreekt nog steeds tot de verbeelding. Het ’thuiskomen’ van de kudde in de huidige Schaapskooi en evenementen zoals het schapen scheren trekken steevast een grote groep toeschouwers, jong en oud.

Het publieke karakter van deze gebeurtenissen heeft een belangrijk element gevormd in de nieuwe structuuropzet van de Schaapskooi. Het gebouw wordt zoveel mogelijk opgetrokken uit hout (lariks), afkomstig van eigen bossen/voorraad van Natuurmonumenten. Door het aflopende hoogteprofiel en de versmalling van het volume richting de kopgevels krijgt de Schaapskooi een prettige verankering in het landschap. Het gebouw bestaat uit een symmetrische houten spantstructuur met groendak, geplaatst op een betonnen basement dat fungeert als potstal en waterberging (hergebruik regenwater). Ter aanvulling op de plek voor de schapen (ca. 500 dieren) loopt er ook een publieke route door de Schaapskooi. Middels een trapopgang in de ‘rug’ van het gebouw komt de bezoeker uit bij een grote brug die vrij is opgehangen in de houten hoofddraagstructuur. Deze loopbrug ligt in het verlengde van de aanlooproute en leidt naar een uitzichtpunt waar bezoekers de kudde van verre kunnen zien aankomen. Wanneer de kudde binnenkomt, lopen de dieren onder de loopbrug door en verspreiden ze zich door de kooi, een indrukwekkend gezicht! Bij het verlaten van de loopbrug kunnen bezoekers middels de tweede trap afdalen naar een wandelpad dat het startpunt vormt voor een route door de verschillende landschapstypologieën van het gebied.

Het Shakespearetheater in Diever is een bijzondere plek met een bijzondere geschiedenis. Het is een openluchttheater midden in het bos waar ca. 25.000 bezoekers per jaar toneelstukken van Shakespeare komen bekijken. In 1946 is de toneelvereniging Diever opgericht. Aanvankelijk werd er gespeeld op een verhoging van zand in het bos. Verder waren er geen faciliteiten, zelfs geen kleedruimtes. Om ervoor te zorgen dat het publiek tijdens voorstelling ergens op kon zitten, leverde de lokale aannemer iedere zomer steigerhout aan. In 1953 werd die situatie verbeterd: het theater kreeg toen houten banken, de opmaat naar een echt openluchttheater. Gaandeweg de decennia die volgden werd het theater professioneler en groeide de faciliteiten en het bezoekersaantal met het theater mee. Vanaf 2000 zijn de grootste verandering doorgevoerd; er werd een nieuw verenigingsgebouw opgetrokken, het openluchttheater werd opnieuw ingericht en in 2015 is het Globetheater gebouwd. Een knus overdekt theater, geheel in eikenhout opgetrokken, vormgegeven naar het eeuwenoude model globetheater zoals dat in Shakespeare’s tijd al bestond. De grote voorstellingen in het openluchttheater spelen wegens het weer alleen in de zomerperiode. Het Globetheater is juist opgericht om het hele jaar door voorstellingen te kunnen spelen en een plek te hebben voor repetities. Aan ons is de vraag gesteld om na te denken over een los Foyergebouw in aanvulling op het Globetheater en inzetbaar als ontvangstruimte voor gasten multifunctioneel gebouw voor de vereniging.

Het openluchttheater wordt omgeven door hogere heuvels met bomen, net achter één van die heuvels is het Globetheater en het verenigingsgebouw gelegen. Naast het Globetheater, tegen één van de heuvels is het Foyergebouw ontworpen. De gebouwvorm is een afgeleide van de ‘restruimte’ die resulteerde na inmeting van de boompartijen. De alzijdige afgeronde driehoek ligt gedeeltelijk opgenomen in het oplopende maaiveld en opent zich naar de publieke ruimte tussen het verenigingsgebouw en de entree van het Globetheater. Het betonnen basement, nu tevens een grondkering, biedt plaats aan een ritme van houten lamellen die doorlopen in de dakconstructie. Het dak zelf wordt voorzien van een mossedum dakafwerking. Boven de ronde kolom in het midden van de ruimte komen alle houtverbindingen samen. Eenmaal binnen zie je het maaiveld oplopen door de glaspartijen en ervaar je de ruimte ‘in’ de aarden wal. De entree is voorzien van een luifel als overgang tussen de binnen- en buitenruimte. De openbare ruimte rondom het nieuwe foyergebouw en Globetheater wordt verder ontworpen door Kathinka Hoek (Stad & Landschap).

Het Foyergebouw wordt in gebruik multifunctioneel inzetbaar, denk aan de ontvangst van gasten, een plek om met spelers en leden samen te komen na een voorstelling en een locatie voor een expositie. Kortom; een waardevolle aanvulling voor een bijzonder theater!

StadsZicht – BoerPelleboer

Aan de rand van Stadshagen in Zwolle wordt door BoerPelleboer een nieuwe stadboerderij gerealiseerd; boerderij StadsZicht. Letterlijk gelegen op de overgang tussen stad en land vormt StadsZicht de verbinding tussen het stedelijk wonen en het boerenleven op het platteland. Het wordt een plek waar de bewoners van Zwolle kennis kunnen maken met de herkomst van ons eten, het houden van dieren en natuur die de stad omringt. StadsZicht wordt een bruisende plek met een divers programma. Als bezoeker kan je streekproducten kopen die ter plekke zijn geteeld of verwerkt en tegelijkertijd genieten van een kop koffie met huisgemaakte lekkernijen. Daarnaast wordt er kleinschalig zorg verleend aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt die als Hulpboeren ondersteunen bij het onderhoud van het terrein en de verzorging van de dieren. Schoolklassen kunnen middels het educatiepad kennis maken met de grote diversiteit aan flora en fauna die op- en rond het erf voorkomen en er is ruimte voor externe partijen om StadsZicht te gebruiken als inspirerende vergaderlocatie. Daarnaast wordt het ook een plek voor de familie om te wonen en vanaf deze locatie StadZicht tot een waardevolle en volwassen stadslanderij te maken.

StadsZicht vormt architectonisch een eigentijdse interpretatie van een boerenerf. Verschillende bijgebouwen vormen tezamen met het hoofdvolume een erfstructuur met fraaie zichtlijnen over de aangrenzende landerijen. Omdat een deel van de vroegere boerderij is opgenomen in het hoofdvolume was dit het leidmotief voor de kaprichting en oriëntatie van de hoofd- en bijgebouwen. Deze structuur is als interieur zichtbaar gebleven in het bedrijfsgedeelte met de keuken, winkel en het horecadeel. De bestaande terp van de oude boerderij zorgt dat het hoofdvolume iets hoger in het landschap is gelegen. Dit komt de zichtbaarheid vanaf de Mastenbroekerallee en de Hasselterdijk langs het Zwarte Water ten goede.

Een kruislings geplaatste zelfdragende houtconstructie heeft de volumes een eigen hoofdvorm gegeven waarbij de kopgevels van de gebouwen de afgeschuinde vorm van de constructie volgen. Waar nodig is het dakvlak ‘opgetrokken’ om op de verdieping slaap- en verblijfsruimtes te kunnen maken. Heldere en scherpe contouren van zink, glas en lamellen geven de gebouwen een prominent karakter in het landschap en vormen een prettige balans met de zachtere lijnen van de erfinrichting (ontworpen door Kathinka Hoek – Stad & Landschap). StadsZicht wordt een bijzondere plek voor Zwolle en kan zich straks scharen onder de moderne stadslanderijen in Overijssel. Op naar een solide en waardevolle verbinding tussen stad en land!

OPVoor – Overijssels Productiehuis

Kleinkunstig b.v. is een toonaangevende organisatie die vanuit haar hoofdkantoor in Zwolle innovatieve kunstactiviteiten organiseert en creatieve concepten ontwikkelt voor kinderen en jongeren. Jaarlijks bereikt Kleinkunstig bijna 600 basis- en middelbare scholen en meer dan 110.000 kinderen en jongeren. Voor Kleinkunstig is innovatie en bedrijfsvoering onlosmakelijk met elkaar verbonden. Deze innovatiekracht is de motor achter het succes. Bij Kleinkunstig leeft de behoefte om een centrum te stichten waarbinnen een innovatief en cultureel aanbod voor kinderen en jongeren wordt gecreëerd. Een plek waar startende makers uit allerlei disciplines onder begeleiding van ervaren makers werken aan dit aanbod door zelf volop te innoveren en de interactie aan te gaan met elkaar. Innovatie ook hier als drijvende kracht dus: zowel voor de jonge (in de zin van startende) makers die aan de slag gaan binnen OPVoor als voor de kinderen en jongeren voor wie het uiteindelijke aanbod bedoeld is.

OPVoor verbindt de innovatiekracht van ontwerpers, kunstenaars, wetenschappers en andere makers met een creatief en stimulerend aanbod voor kinderen en jongeren. OPVoor brengt jonge en ervaren makers uit de regio samen en geeft hen de vrije ruimte om interdisciplinair te onderzoeken en te ontwikkelen. Daarmee creëren zij al doende een aanbod voor kinderen en jongeren. Dit aanbod stimuleert kinderen en jongeren tot zelf maken en stelt hen in staat om hun eigen leven en dat van hun omgeving beter te begrijpen en te beïnvloeden. Daarnaast biedt OPVoor een podium voor presentatie. Bijzondere projecten die voortkomen uit onderzoek binnen OPVoor en projecten van andere organisaties kunnen hier worden gepresenteerd. Denk daarbij ook aan bijvoorbeeld een voorstelling van een amateurgroep. Uitgangspunt is dat voor innovatie, inspiratie en verwondering nodig zijn. Om dat zoveel mogelijk te stimuleren zet OPVoor de deuren open voor de creatieve sector in de breedste zin van het woord.

Het gebouw wat is ontworpen betreft een drielaags volume met een hoogte van 12 meter. Het complex is gepositioneerd aan de noordzijde van het perceel zodat het gebouwprofiel op afstand zichtbaar is in de straatwand van de Koggelaan. Daarbij is het een markering voor de start van het fietspad richting Hogeschool Windesheim en loopt het complex parallel aan het spoor. Dit vergroot sterk de zichtbaarheid vanuit de trein. Het gebouw volgt vanaf de kop van de kavel het taps verloop en wordt met iedere beuk een stukje verbreed. Deze sprong blijft zichtbaar in de gevelopbouw van het complex zodat er subtiele geleding ontstaat. Er is een transparante plint ontworpen die vanaf de Koggelaan en de Parallelweg de voorbijganger een blik op de activiteiten binnen verschaft. Een doorlopende luifel creëert een prettige overgang in maat en schaal tussen buiten- en binnenruimte. De eerste- en tweede verdieping zijn qua karakter iets meer gesloten. Trapeziumvormige raampartijen, refererend aan de vorm van de locatie, geven deze gevelpartijen een uitgesproken eigen karakter.

Natuurinclusief
Een nieuw gebouwencomplex moet niet alleen een plek zijn voor een toekomstige gebruikers, maar tevens plek bieden aan de lokale flora en fauna. Een gebouw neemt ruimte in, maar moet op meerdere schaalniveaus ook ruimte bieden. Om hieraan tegemoet te komen voorziet het complex in twee tuinen die samen de oppervlakte van het gebouw in landschap compenseren. Op de luifel die rondom het gebouw loopt is een rijk vegetatiedak gerealiseerd, op het dak is het gebouw voorzien van een volwassen daktuin. In vegetatie, voedselbehoefte en nestelgelegenheden zijn beiden afgestemd op de lokale flora en fauna zodat het productiehuis uiteindelijk een plek wordt voor mens en natuur.

Circulair
Het Kunsteducatiehuis is grotendeels opgebouwd uit hernieuwbare grondstoffen. Het gebouw is opgetrokken in een houten spantenstructuur voor de hoofd-draagconstructie in combinatie met CLT (cross laminated timber) voor vloeren en wanden. Dit betreft een droogbouwsysteem waarbij de elementen ook weer demontabel en bruikbaar zijn voor andere toekomstige doeleinden. De houten gevelelementen zijn prefab geplaatst en daardoor ook weer prefab te demonteren. Deze gevelpakketten zijn voorzien van natuurlijk isolatiemateriaal op basis van houtpulp en voorzien in een hoogwaardige isolatiewaarde.

Modulair
Het bouwsysteem zoals ontworpen is volledig modulair uit te breiden of in te korten en kan daardoor ruimte bieden aan een BVO tussen de 1300m2 en 2300m2. Daarbij kunnen er vloerdelen in een verdiepingsvloer worden verwijderd om met dubbele hoogte bijvoorbeeld ruimte te bieden aan een theater. Is deze functie uiteindelijk niet meer van toepassing dan kunnen de vloervelden weer worden gevuld met vloerdelen zodat de verdieping gebruikt kan worden voor een nieuwe functie. De definitieve omvang van het complex wordt dus enerzijds bepaald door het benodigde programma van de huurders, anderzijds door de metrage voor specifieke algemene functies. Daarbij is alles omkeerbaar voor maximale flexibiliteit.

Renovatie Villa Heemstede

VANDERSALM-aim heeft voor particuliere opdrachtgevers een grootschalige renovatie ontworpen voor een villa in Heemstede. De woning uit beginjaren negentig bestaat uit een enkellaags volume als begane grond met daaraan gekoppeld een split-level volume met garage / souterrain en slaapverdieping. Het belangrijkste uitgangspunt voor het ontwerp was het ‘afpellen’ van de villa tot de hoofddraagstructuur, inclusief de metselwerk buitengevels. Met deze ingreep bleef er een heldere bouwkundige structuur over met grote sparingen naar de royale omliggende tuin en uitzicht op een aftakking van de Leidse Vaart. Om deze ingreep kracht bij te zetten zijn de resterende buitengevels opnieuw opgetrokken in een dubbelgesmoorde bleke metselwerk steen die ook naar binnen is doorgetrokken als interieurafwerking. Het dak van de villa lijkt zo te rusten op de haard en een aantal stevige metselwerk penaten. Om dit beeld kracht bij te zetten zijn deze penanten aan de binnenzijde opgedikt zodat er ruimte is ontstaan voor maatwerk notenhouten inbouwkasten. Met grote kaderloze schuifpuien zijn de sparingen tussen de metselwerk penanten opgevuld en is er een bijna naadloze overgang ontstaan tussen de woonvertrekken en de omliggende tuin.

De woning is verder intern volledig aangepakt. De begane grond is voorzien van een open haard, nieuwe keuken en entree. In het souterrain is de berging getransformeerd tot hoogwaardige werkruimte met inloopkast en pantry. Op de verdieping zijn de slaapkamers gerenoveerd en zijn er twee nieuwe badkamers geplaatst. Alles voorzien van maatwerk interieuronderdelen (ALM Zwolle) en maatwerk lichtplan (ADL Harderwijk) voor alle binnenruimtes en de tuin. In de tuin is een nieuwe overdekte buitenruimte gerealiseerd opgetrokken in hetzelfde metselwerk als de villa. Dit volume voorziet in twee terrassen georiënteerd op het noordoosten (ochtendzon – uitzicht over het water – privacy) en zuidwesten (middagzon – loopafstand van de keuken – samen eten). In de kern van het bijgebouw is de berging gesitueerd die vanuit de rug van het bouwwerk bereikbaar is vanaf de parkeerplek in de voortuin.

Dit betrof een omvangrijke en grootschalige renovatie waar uiteindelijk geen concessies zijn gedaan in de kwaliteit van materialen, afwerkingen, interieuronderdelen en verlichting. Het is prachtig om te zien welke symbiose de ruimtes hierdoor hebben gekregen, een bijzondere atmosfeer. Chapeau ook aan onze opdrachtevers die, ondanks de spanning bij sommige keuzes, zijn blijven geloven in het eindresultaat wat we voor ogen hadden. Dit project is een bijzonder mooi toonbeeld geworden van de integrale ontwerpmethodiek tussen interieur, exterieur en landschap die we als bureau binnen onze projecten nastreven. Dank ook aan Veldwijk Aannemers voor hun vasthoudendheid om met elkaar deze kwaliteit te realiseren. Medio 2022 wordt het project vastgelegd door onze huisfotograaf egbertdeboer.com.

beelden: VANDERSALM-aim

Eekwal Zwolle

Op de bolwerken van de Eekwal in de historische binnenstad van Zwolle heeft VANDERSALM-aim een inbreiding ontworpen ter aanvulling op het woonprogramma van een bestaande woning. Voorheen stond er op deze plek een garage die verbonden was met de woning en zicht vanaf de Eekwal richting de Stadsgracht blokkeerde. Met de nieuwe inpassing zijn deze zichtlijnen hersteld en ontstaan er vanaf de wal een fraaie doorkijk richting het water. Door het grote hoogteverschil tussen het wal- en tuinniveau ontstond de mogelijkheid om een twee-laags volume met kap te realiseren. Het souterrain, niet zichtbaar vanaf de wal, overbrugt de hoogte tussen de tuin en het straatniveau en vormt een basement voor de andere twee bouwlagen met parkeergelegenheid aan de Eekwal en royaal balkon aan de Stadsgracht.

Om de differentiatie tussen het basement en de bovenbouw te versterken knipt een natuursteen band beide volumes los van elkaar en springt de bovenbouw een ‘kop’ naar binnen. Daarbij is de metselwerkstructuur van het souterrain stoot- en lintvoegloos verlijmd, dit geeft de bouwlaag onder walniveau optisch meer massa. De bovenbouw in wildverband is voorzien van een platvolle geborstelde voeg en voegt zich daarin bij de overige bebouwing op walniveau. De metselwerk reliëfs in de langsgevels zijn gebaseerd op de metselwerk structuur in de topgevel van de bestaande woning, een cadeautje!

Met deze nieuwe invulling hebben we op stedenbouwkundig niveau een stukje van de historische binnenstad kunnen ‘repareren’. Het ingetogen karakter van het volume in materiaal- en kleurgebruik voegt zich prettig in de kleinschaligheid van de bebouwing aan de Eekwal. De zorgvuldigheid in detaillering is voor een dergelijke historische plek niet meer dan logisch en ontwerpen we met veel liefde en aandacht!

beelden: VANDERSALM-aim

Philosofenallee Zwolle

Aan één van de mooiste straten rondom het historisch centrum in Zwolle, de Philosofenallee, heeft VANDERSALM-aim een bijzondere uitbreiding voor een woning ontworpen. Ingesloten tussen grotere en hogere rijwoningen ligt deze kleine maar statige rijwoning verscholen. De voorgevel is nog volledig authentiek en bij binnenkomst lijkt de tijd zo’n 50 jaar te hebben stilgestaan. Deze geschiedenis blijven we vertellen door de bestaande voorgevel volledig te integreren in een nieuw ontwerp. De woning wordt uitgebreid met twee volwaardige verdiepingen en uitgebouwd aan de tuinzijde. De opbouw is ontworpen als abstract metalen volume die ‘doorbouwt’ op de bestaande voorgevel en in profiel de contouren volgt uit de straat. Wisselende felsbanen in een bruingrijze kleurstelling geven de gevel een fijnmazig karakter, de kozijnen liggen vlak weggewerkt in de gevel- en dakbedekking. De uitbreiding krijgt zo een volledig eigen identiteit en leest als nieuwe tijdslaag in aanvulling op de bestaande historische gevel. Daarbij wordt de woning inclusief de fundering en begane grond-vloer voorzien van een volledig nieuwe thermische schil. Ondanks de geringe breedte van 4,8m ontstaat er met deze ingrepen een volwassen woning waar een gezin met jonge kinderen de komende jaren met veel plezier kan wonen.

beelden: VANDERSALM-aim

Maatwerk interieur Zwolle

VANDERSALM-aim heeft voor een gezin met twee kinderen een compleet maatwerk interieur ontworpen in een recent gerealiseerd pand te Zwolle. Het plan bestaat uit een ontwerp voor vier woonlagen waaronder een kantoor op souterrainniveau en een masterbedroom op de tweede verdieping. De woningen zijn door een ontwikkelende partij seriematig opgetrokken vanuit een klassieke karakteristiek waarbij de verdiepingen op de begane grond en de eerste verdieping zijn voorzien van extra hoge plafonds.

In het interieur op de begane grond hebben de verschillende programma-onderdelen middels een bijzonder meubelstuk een eigen plek gekregen. Door dit meubel, een eigentijdse ensuite, in het midden van de ruimte te plaatsen wordt de begane grond onderverdeeld in een intieme voorkamer en een royale tuingerichte achterkamer. De ensuite biedt ruimte aan de keukenkasten en apparatuur, uitgebreide boekenverzameling en tv + audio. Voor een uitbundig groene wand staat een kookeiland uitgevoerd in donker keramiek. Koken met uitzicht op de tuin. Een glazen sparing in de vloer bij de voorgevel voorziet het souterrain van extra daglicht boven twee werkplekken. Deze ruimte wordt gebruikt als kantoor en is voorzien van een pantry, lange kastenwand en spreektafel.

De taal van een eenvoudig maar warm materialenpallet is consequent doorgevoerd over alle woonlagen waarbij iedere kamer voorzien is van maatwerk meubeloplossingen. Op de tweede verdieping is de masterbedroom ontworpen in de kap van de woning. Deze verdieping is voorzien van een eigen badkamer en toilet, beide opgenomen in een eigen volume aan weerszijde van de kap. Door de symmetrische opzet is er zo een lange zichtlijn ontstaan over de gehele diepte van de woning en blijft de kap in de volledige hoogte te ervaren. Een maatwerk lichtontwerp van ADL is de spreekwoordelijke ‘kers op de taart’ en geeft de vier verdiepingen een uitermate prettige sfeer. In nauwe samenwerking met ALM interieurbouw uit Zwolle is het eindresultaat tot op de millimeter nauwkeurig uitgevoerd. Maatwerk zoals maatwerk is bedoeld en met veel liefde en aandacht vervaardigd!

fotografie: egbertdeboer.com

Erftansformatie Rottekade Bergschenhoek

In Bergschenhoek heeft VANDERSALM-aim een erftransformatie ontworpen rondom een dijkwoning aan de rivier de Rotte. Het erf bestaat naast de woning uit oude en vervallen opstallen die worden gesloopt. Verschillende zichtlijnen vanaf het perceel bieden een prachtig uitzicht over het omliggende landschap en de Rotte. Deze zichtlijnen hebben de belangrijkste uitgangspunten gevormd in de configuratie van een nieuwe uitbreiding aan de achterzijde van de bestaande dijkwoning. Dit ontwerp stelt de beleving van het omliggende landschap en de verbinding met de tuin centraal.

De uitbouw is opgevat als een moderne schuur met een houten hoofddraagstructuur die dwars op de kavel is gepositioneerd. Middels een vast ritme van houten kolommen koppelt een tussenlid het schuurvolume aan de woning. Met het aflopende hoogteprofiel van het dijklichaam bevindt de uitbouw zich twee treden lager dan de woning en graaft zich een stukje in in de dijk. De doorlopende stenen plint rondom de uitbouw vangt dit hoogteverschil op. Achter de plint ligt een veranda op het zuiden en het westen, dit geeft de bewoners gelegenheid om de hele dag de zon te volgen. De keuken is gesitueerd ter hoogte van het tussenlid en bevindt zich letterlijk ‘in’ de tuin. Middels hoge aluminium schuifpuien kan de ruimte worden geopend en is de kruidentuin vanuit binnen rechtstreeks bereikbaar. Aan de achterzijde van de kavel loopt de Boezemvaart als afscheiding van de tuin. Vanuit de woonkamer is er aan deze zijde van het perceel een prachtig uitzicht over het water richting het Hoge Bergse Bos.

Middels een maatwerk meubelplan zijn in het interieur de puntjes op de ‘i’ gezet. De keuken springt daarbij het meest in het oog en is een fraai staaltje vakmanschap (ALM Zwolle). Het maatwerk lichtplan van Alex de leeuw (ADL Harderwijk) heeft het interieur de ‘finishing touch’ gegeven waardoor de ruimtes tussen de nieuwe uitbreiding en de bestaande dijkwoning een fijne samenhang hebben gekregen.

Het genuanceerde donkere materialenpallet van steen, hout en koper toont een verscheidenheid aan warm-grijze, antracietkleurige en diepbruine tinten die op subtiele wijze aanhaken bij de kleurstelling van de dijkwoning. De dijkwoning zelf wordt in ere hersteld door een grondige renovatie van het metselwerk, de houten kozijnen en pannendak. Ook worden de bestaande dakkapellen vervangen voor nieuwe compactere varianten die beter passen bij de kleinschaligheid van het volume en wordt het bouwwerk van binnen uit hoogwaardig geïsoleerd. Het project is met veel zorg en aandacht gebouwd door Den Hoed uit Bergambacht, medio 2022 wordt het project vastgelegd door onze huisfotograaf egbertdeboer.com.

beelden: VANDERSALM-aim

Homeruskwartier Almere

(Competitie, 2e plek – i.o.v. Van der Steeg Bouwen & Ontwikkelen)

Met de bouwlocaties aan de Tantalusstraat en het Boreasplein wordt het laatste woonprogramma aan dit stadskwartier toegevoegd. Beide plekken spelen een markante rol bij het binnenkomen van dit stadsdeel, en zijn leesbaar als een visitekaartje voor de wijk. Dit vraagt ons inziens om een robuuste invulling met een sterke samenhang in vormtaal, materialisatie en detaillering. Een hoogwaardig en tijdloos (klein)stedelijk ensemble die wij tot uiting laten komen in Verandawoningen gelegen aan het water en Herenhuizen grenzend aan het plein. Er is tijdens het ontwerp van het project veel aandacht uitgegaan naar de materialisatie en detaillering van beide woningtypes. Bij beide locaties is gebruik gemaakt van een zelfdragend gevelprincipe waarbij de prefabelementen zijn opgenomen in het metselwerk. Door dit stapelen ontstaat er samen met een aantal andere slimme ingrediënten (positie gevelopeningen, metselwerk hoekoplossing, prefab spuwers en ingemetselde hwa’s) een dilatatieloze gevel wat het robuuste karakter van beide projecten versterkt.

Aan de Tantalusstraat speelt het water een belangrijk rol in de organisatie van het woonprogramma. Om de verblijfskwaliteit en privacy aan de waterzijde te versterken is een deel van de diepte van het bouwvlak gebruikt om een kavelbrede veranda te realiseren. Deze overdekte buitenruimte wordt zo een verlengstuk van de woonkamer en een natuurlijke buffer voor de middagzon. De prefab veranda ‘rijgt’ de verschillende bouwblokken aan elkaar zodat er een solide plint ontstaat waarboven de woningen zijn gepositioneerd. Aan de straatzijde krijgen de woningen een bijzondere allure doordat de hoogte van de veranda is doorgezet in een speciale metselwerkstructuur onder 45 gr. De vormtaal van het metselwerk is verwerkt in de fijne stalen hekjes, gekoppeld aan kozijnen die in hout zijn uitgevoerd. Aan de noordzijde van het ensemble markeert een gelijkwaardig vormgegeven kopgebouw de entree van de wijk.

Het bouwkavel aan het Boreasplein hebben wij ondanks de verschillende afmeting/verkaveling opgevat als kleinschalig bouwblok; gelijkwaardig uitgevoerde woningen met extra aandacht voor de overgang tussen openbaar en privé. Daarbij is de vraag voor een stenen afscheiding tussen de tuinen en het openbaar gebied aanleiding geweest om de tuinmuur tot een integraal onderdeel te maken van de architectonische verschijningsvorm. Deze tuinmuren zijn opgetrokken in dezelfde metselstructuur onder 45 gr. als de Verandawoningen en lopen door in een plint die het gehele bouwblok omvat. Bij de gevelopeningen vormt de plint een portaal waar in een diepe negge de gevelopeningen richting de straat zijn opgenomen. Naast de voordeur is een prefab zitje ontworpen om even in de zon te zitten of een gesprek te voeren met de buurvrouw. Ook bij de Herenhuizen is gebruik gemaakt van dezelfde steen als de Verandawoningen, evenals de prefab elementen, houten kozijnen en stalen hekjes. Deze hekjes zijn in een hogere variant hekwerk terug te vinden als toegang tussen de tuinen en het openbaar gebied.

beelden: VANDERSALM-aim

Paviljoen Zwemlust Vollenhove

In het najaar van 2018 heeft VANDERSALM-aim opdracht gekregen om voor camping ’t Akkertien in Vollenhove een paviljoen te ontwerpen voor een nieuw aan te legen stukje strand in het dijkgebied aan de noord-westzijde van de camping. Vroeger heeft op deze locatie een recreatiestrand gelegen totdat de Flevopolder werd aangelegd. Het uitzicht over de Zuiderzee maakte toentertijd plaats voor een rivierenlandschap en raakte door de werkzaamheden in de polder vervuild met slib en bagger. Hierdoor verloor het strand de status van aantrekkelijk recreatiegebied en is gaandeweg de jaren verworden tot buitendijks grasland. Vanuit ’t Akkertien ligt er nu de ambitie om deze plek opnieuw leven in te blazen en Vollenhove uit te breiden met een echt strandpaviljoen; paviljoen Zwemlust! Deze ontwikkeling gaat samen met de realisatie van een kleine haven en faciliteiten voor een Botterwerf. De Botterwerf valt onder het gezag van Stichting ’t Venose Skutien die middels deze plek de cultuurhistorie van de Botter willen borgen.

Het ontwerp van het paviljoen is geïnspireerd op een serie historische beelden van het Vollenhoverkanaal die een prachtig landschap toonden van meerpalen en steigers. Samen met de lange landschappelijke lijnen van de locatie en de robuuste keerwanden van basalt is het idee ontstaan om het paviljoen te beschouwen als één grote steigerstructuur; van steiger naar paviljoen en terug naar een steiger. Deze transformatie vindt plaats over één lange as richting het water en reikt van de voet van de dijk tot aan het uiteinde van de nieuw aan te leggen golfbreker. In het houten paviljoen is een horecagelegenheid opgenomen voorzien van een grote veranda en een lager gelegen terras aan de haven. Het paviljoen is volledig onderkelderd om ruimte te bieden aan kleedruimtes voor badgasten, een extra keuken en logistieke en technische voorzieningen.

Door de ligging in een buitendijks gebied is het project op meerdere bouwkundige vlakken ambitieus en zeer uitdagend. Toch zal het niet lang meer duren voordat Vollenhove op deze prachtige locatie een deel van zijn geschiedenis terug krijgt.

beelden: VANDERSALM-aim

Huys Vogelweyde Zwolle

In opdracht van Resido Vastgoed BV ontwerpt VANDERSALM-aim een appartementencomplex aan de Nieuwe Deventerweg te Zwolle op een inbreidingslocatie tussen huisartsenpraktijk Berkenhove en restaurant De Handschoen. Het project betreft een een woonprogramma van 23 appartementen. Om het project in maat- en schaal aansluiting te geven in de buurt is het complex opgevat als een samengesteld object van dezelfde elementen. Deze elementen refereren naar de breedte en hoogte van de omringende bebouwing en zijn tevens ‘ingevouwen’ om dit individuele karakter te versterken. Ter plekke van de begane grond worden de elementen naar buiten ‘getrokken’, en leesbaar als een moderne erker.

Het woonprogramma is gesitueerd rondom een binnenhof, georiënteerd op de zon, met uitzicht over het naastgelegen groene perceel van De Handschoen. De straatzijde kijkt uit op de Nieuwe Deventerweg en ter plekke van de plint aan de voorzijde van de straat is een robuste groene zone ontworpen door Buro Mien Ruys. Rondom het complex is een landschappelijke border ontworpen in de vorm van een extra plint die de overgang tussen binnen en buiten geleidelijk laat overgaan. Het geeft het gebouw in karakter een stevig fundament en definitie aan de verschillende entreesituaties. In deze plint wordt een variëteit aan plantensoorten opgenomen zodat er een rijk en groen beeld ontstaat voor bewoners en bezoekers. Er zijn veel bijzondere metselwerk details opgenomen in het ontwerp, zoals de gevouwen hoekoplossingen, speciale dakranden en rollagen die voor deze buurt zo typerend zijn. Het project kent geen ‘achterkant’ en is consequent en alzijdig ontworpen. Het complex vormt zo met al deze ingrediënten een eigentijdse interpretatie van historische stijlkenmerken in een robuuste landschappelijke jas.

beelden: VANDERSALM-aim

The Actory Zwolle

In opdracht van Jansen Vastgoed ontwerpt VANDERSALM-aim in samenwerking met BSRi, Stad & Landschap en Studio Neon de transformatie van het oude Philipsterrein in Zwolle, ook wel bekend als Vishay. Samen met een handvol andere locaties zijn dit de laatste rafelranden die dicht tegen de oude binnenstad zijn gelegen. Het terrein bestaat uit verschillende gebouwen en loodsen en reikt van Ring Noord tot aan de wijk Molen Oever. Er zijn verschillende gebouwonderdelen op het terrein aanwezig waarbij de eerste focus ligt op het transformeren van gebouwdeel ZA, het langgerekte complex gelegen aan de ring.

Gebouw ZA (8000m2) speelt een belangrijke rol als blikvanger langs één van de drukste entrees van de stad en wordt in de planvorming beschouwd als campus en aanjager voor het gehele terrein. Om het gebouw te verduurzamen en geschikt te maken voor nieuwe kantoorfuncties wordt het grondig gerenoveerd en verduurzaamd. Aan de achterzijde van de hal wordt de bouwkundig slechte gevel verwijderd zodat er een transparante overgang ontstaat richting het achtergelegen terrein.

Met de nieuwe vliesgevel, de isolatie van het dak en wanden en de renovatie van de daklichten is de bestaande structuur beschut tegen weer en wind en kan het complex aan de binnenzijde worden voorzien van hoogwaardige kantoorruimtes. Deze indeling is gebaseerd op de structuurmaten van het complex en vormt zo een logische invulling rondom een grote binnentuin. In de directievleugel vormt een bijeenkomstvoorziening een nieuw kloppend hart voor ontmoeting en ontspanning. Op installatietechnisch vlak worden de mogelijkheden voor het toepassen van gelijkspanning onderzocht. De schaal van het gebied in relatie tot de ruimtelijke potentie, bereikbaarheid en zichtbaarheid kan weleens gaan leiden tot dé nieuwe hotspot in Zwolle; een plek om te werken, te ontmoeten en te ontwikkelen.

beelden: VANDERSALM-aim

Interieur Stadsarchief Delft

In nauwe samenspraak met Office Winhov heeft VANDERSALM-aim het interieur voor de ontvangstruimte en leeszaal van het nieuwe stadsarchief in Delft ontworpen. Vanuit de plasticiteit van de gevel zijn een aantal regels geformuleerd om een lambrisering-/meubeloplossing te ontwerpen die de studiezaal, vergaderruimtes en leesplekken van de publieke ruimte vorm geeft. Een balie, maatwerk tafels en andere interieuroplossingen zijn vanuit dezelfde gedachten ontworpen. Deze onderdelen zijn zo gedetailleerd dat er een consequent en harmonisch beeld is ontstaan tussen de verschillende interieurelementen waarbinnen een deel van de kunstcollectie een permanente plek heeft gekregen.

“Het Archief van Delft is een belangrijk publiek gebouw voor de stad. Het is de plaats waar de geschiedenis wordt bewaard en ontsloten. Het is gelijktijdig een schatkamer, studiezaal en tijdmachine. Het nieuwe archiefgebouw vormt de afsluitende kop van het park dat de locatie verbindt met de binnenstad van Delft. Het gebouw is compact van opzet met kantoren, werkruimten en studiezalen op de begane grond en de depots op de verdiepingen. De studiezalen liggen langs de volle breedte van het gebouw en vormen de entree. De baksteen gevel straalt een robuuste tijdloosheid uit die uitdrukking geeft aan de belangrijkste functie van het gebouw; het bewaren van het archief. Het reliëfrijke metselwerk sluit aan op de traditie van het gebruik van baksteen in Delft. De lichte plint verbindt het archief met het beeld van voorname, publieke gebouwen uit de historische binnenstad.” (Office Winhov)

fotografie: Stefan Müller

Transformatie Rijksmonument Havelte

VANDERSALM-boa is in samenwerking met VANDERSALM-aim gevraagd om deze boerderij uit de 17e eeuw (1645) middels een splitsing bewoonbaar te maken voor twee gezinnen. Het pand bevindt zich op landgoed Overcinge in Havelte en heeft een Rijksmonumentale status. Het object valt onder de categorie ‘dwarsdeelboerderij’ en is opgetrokken uit een rieten schilddak, bruin-rode handvormstenen en donkere gepotdekselde schaaldelen.

De belangrijkste uitdaging in deze opgave was het handhaven van de historische contour van de boerderij, ondanks het feit dat er in het lage schuurdeel de tweede woning moest worden opgetrokken. Dit is gerealiseerd door het vloerpeil van het ‘achterhuis’ een meter naar beden te brengen. Deze diepte is aan de tuinzijde van de boerderij gedeeltelijk de tuin in gebracht om een terras aan te leggen. Een betonnen trapopgang voorzien van plantenvakken overbrugt aan het einde van het terras het hoogteverschil tussen de tuin en de woning. Deze ingreep maakte het mogelijk om onder de bestaande rietlijn een kamerbrede schuifpui naar de tuin te realiseren en de woonkamer te voorzien van een split-level speelverdieping. Aan de kopzijde van de boerderij zijn voor de optimalisatie van daglicht de gepotdekselde delen om-en-om vervangen voor stroken glas.

In het interieur loopt het hoogteverschil tussen het originele peil en de nieuwe aanlegdiepte als een consequente betonnen lambrisering rond. De twee grote eikenhouten objecten verdelen de begane grond onder in het benodigde woonprogramma en herbergen het logistieke programma als sanitair, bijkeuken en techniek (aardwarmte). Het voorhuis is volledig gerenoveerd, uitgebreid met een gedeelte van de oude ‘deel’ en voorzien van een slaapvertrek op de begane grond. Tenslotte is er op de rand van het perceel nog een nieuwe schuur gerealiseerd voorzien van een wijnkelder en veranda met uitzicht over het naastgelegen roggeveld. Er is in dit project bijzonder veel aandacht uitgegaan naar de inpassing, materialisatie, verduurzaming en detaillering van de nieuwe programmaonderdelen en de herinrichting van het terrein. Op naar de volgende 374 jaar!

fotografie: egbertdeboer.com

Erftransformatie op landgoed ’t Rozendael – ’t Nijenhuis

(finalist Abe Bonnemaprijs 2018 voor jonge architecten)

VANDERSALM-aim heeft op landgoed ’t Rozendael-’t Nijenhuis twee woningen en een atelier ontworpen. In het kader van ‘rood voor rood’ zijn op deze locatie schuren/stallen van de bestaande boerderij gesloopt voor twee nieuwe woonbestemmingen. De nieuwe inpassing vormt nu samen met het volume van de bestaande boerderij een modern erf. De situering van de woningen suggereert enerzijds de beslotenheid van een binnenerf maar voorziet anderzijds in specifieke vergezichten over het open coulisselandschap. Het project toont een vertaalslag van lokale schuurtypologieën naar een eigentijdse verschijningsvorm. Het binnenerf oogt door de donkere kleurstellingen en houten lamellen ingetogen en privaat. Bij overige gevels bieden hoge puien ongelimiteerd zicht op het landschap. Tuinmuren lopen door in de plinten van de gebouwen en zijn opgetrokken in dezelfde klinkers als de bestrating. De plinten zijn niet gemetseld maar verlijmd, zodat de textuur van het straatwerk als ‘stenen tapijt’ doorloopt en zo een stevig basement vormt voor de woningen. Deze zijn opgebouwd vanuit een maatwerk houten hoofddraagstructuur zonder zichtbare verbindingselementen. De constructie heeft zo buiten de dragende functie het karakter van een meubel gekregen. Dit is zichtbaar gebleven en refereert naar de schuur; helder, pragmatisch en sober, maar wel scherp gedetailleerd. Geen oplossingen vanuit complexiteit of uiterlijke sier, de ontwerpbeslissingen zijn enkel beredeneerd vanuit materialiteit, tektoniek en het landschap; wonen in het landschap – wonen met het landschap.

Met dit project is VANDERSALM-aim in 2018 genomineerd voor de Abe Bonnemaprijs voor jonge Nederlandse architecten tot 40 jaar en samen met vier collega’s geëindigd als finalist. Een fragment uit het juryrapport:

“Bart van der Salm spreidt een aanstekelijke, gepassioneerde beleving van de ambachtelijkheid van het vak ten toon. Naast lof voor het situeren van de bouwvolumes in relatie tot de bestaande boerderij en de es heeft de jury grote waardering voor de aandacht die Van der Salm besteedt aan de maatvoering van de toegepaste houten elementen en zijn ambitie om alles tot op de millimeter nauwkeurig te detailleren. Dit levert in enkele gevallen ook innovatieve oplossingen op, zoals bij het hang- en sluitwerk, waarbij Van der Salm maatwerk levert.
Met de succesvolle voltooiing van deze eerste opdracht als zelfstandig architect heeft zich volgens de jury een nieuw talent in de Nederlandse architectuur aangediend. De erftransformatie op Landgoed ’t Rozendael – ’t Nijenhuis is een fascinerende prestatie en is een inspirerend voorbeeld voor toekomstige veranderingen op het platteland.”

fotografie: egbertdeboer.com

Dingspilhuus Diever – buurthuis en sporthal

Het Dingspilhuus in het dorp Diever (gemeente Westerveld) vervult een belangrijke taak in de sociale structuur van de dorpsgemeenschap. Verschillende scholen en sportclubs uit het dorp gebruiken de gymzaal om te kunnen trainen en daarnaast doet het complex dienst als buurthuis voor lokale verenigingen waar zij hun bijeenkomsten en vergaderingen kunnen houden. Ook wordt het Dingspilhuus gebruikt als uitvalsbasis voor dorpsfeesten en grote lokale gebeurtenissen zoals de plaatselijke marathon. Kortom; het Dingspilhuus is een buurthuis dat intensief door de gemeenschap wordt gebruikt. Omdat de huidige staat van het complex bouwkundig en bouwfysisch niet meer voldoet is er besloten het complex grondig te verbouwen dan wel te vernieuwen. Na visiepresentatie op deze casus door vijf partijen koos Stichting Dingspilhuus dit vraagstuk op te pakken met de combinatie VANDERSALM-boa en VANDERSALM-aim.

Het huidige complex is gesitueerd in een woonwijk met kleinschalige bebouwing. Gaandeweg de jaren is het complex uitgebreid, maar heeft daarin weinig ruimtelijke samenhang gekregen. Ook zorgt deze opzet voor veel ‘achterkant’ richting de omliggende woningen met blinde gevels en donkere hoeken. Een belangrijk uitgangspunt voor een nieuw te bouwen Dingspilhuus is dan ook om de verbinding met de straat en het plein te herstellen en een complex te ontwerpen wat alzijdig functioneert. Daarbij is multifunctionaliteit een belangrijk uitgangspunt om er zorg voor te dragen dat het complex adaptief is naar toekomstige veranderingen.

Wegens de slechte bouwkundige staat en de rommelige configuratie wordt in de planvorming uitgegaan van het scenario sloop-nieuwbouw. Het hoofdvolume is opgetrokken uit een hoog- en laagbouw gedeelte waarbij de laagbouw aan de westzijde de hoogbouw omsluit. Door de nieuwe positie en de heldere contour van het volume ontstaat er een duidelijk kader in de openbare ruimte die een nieuwe pleinfunctie onderstreept. De entreezijde van het gebouw is aan deze pleinzijde gesitueerd waardoor er een duidelijke verdeling ontstaat tussen het buurthuis aan de noordzijde (straatzijde) en de sportfunctie aan de zuidzijde. De maat van het hoofdvolume wordt door de metselwerk penanten optisch in omvang teruggebracht naar herkenbare proporties zodat het complex zich makkelijker voegt naar de maat en schaal van de omliggende bebouwing. Een rijk gemêleerde grijze steen in combinatie met prefab beton en aluminium kozijnwerk zorgt voor een ingetogen en tijdloos karakter. Samen met een flexibele indelingsmogelijkheid voor de binnenruimtes is het gebouw zo geschikt gemaakt om de komende decennia het uitgebreide programma van het Dingspilhuus opnieuw te huisvesten.

beelden: VANDERSALM-aim

Chemotuin Hilversum

(finalist Hedy d’Ancona-prijs 2016 voor excellente zorgarchitectuur)

De ‘Chemotuin’ is in opdracht van Tergooi Hilversum ontworpen zodat patiënten chemotherapie kunnen ondergaan in de tuin van het ziekenhuis. Het paviljoen bestaat uit een eikenhouten structuur met een glazen dak en is geplaatst op een oplopende aarden wal. Deze wal omsluit verschillende zitplekken die uitzicht bieden op de omringende bosrand. Een specifiek beplantingsplan zorgt rondom deze voor de nodige privacy en beschutting voor de bezoekers van het paviljoen. De combinatie van de wal en de beplanting maakt de verblijfsplekken leesbaar als buitenruimtes omgeven door natuur en spreken tot de verbeelding als kleine landschapskamers.

Het paviljoen is volgens een natuurinclusief concept ontworpen. Dit betekent dat er los van normale gebruikerswensen ook is gekeken naar welke rol het paviljoen in het vooruitzicht heeft in de toenemende biodiversiteit op het terrein van het ziekenhuis. Omdat het perceel van Tergooi grenst aan het Goois Natuurreservaat is het paviljoen opgevat als een uitbreiding op dit gebied, een nieuw ‘huis’ voor de lokale flora en fauna. Middels een gerichte samenstelling van plantensoorten kunnen bijen, vlinders en vogels voldoende voedsel vinden. Om het paviljoen ook bewoonbaar te maken voor dieren zijn er in de kolommenstructuur verschillende vlinderhotels en nestelgelegenheden opgenomen. Dit alles met de intentie om het landschap en de aanwezigheid van dieren in- en rondom het paviljoen te maximaliseren.

Met al deze uitgangspunten is de ‘Chemotuin’ een plek geworden waar mens en natuur in een geaarde omgeving samen kunnen komen. In de hoop dat het paviljoen daarmee een stukje steun en troost bieden aan hen die hier eigenlijk niet zouden willen zijn…

NB: de ervaringen van Project Chemotherapie Buiten hebben aan de basis gestaan van het artikel Healing Architecture – Healing Landscape (VANDERSALM-aim) wat najaar 2019 samen met andere artikelen is verschenen in het boek Architecture and Health: Guiding Principles for Practice, gepubliceerd en uitgegeven door de Taylor & Francis Group.

fotografie Milad Pallesh

Woning Dieverbrug

Op deze locatie, bijna grenzend aan de Drentse Hoofdvaart, heeft de combinatie VANDERSALM-aim en VANDERSALM-boa een ontwerp gemaakt voor een vrijstaande woning. Dit brede kavel is gelegen tussen een houtwal en een klein buurpand waarbij het achtergelegen perceel ook door dezelfde eigenaar is aangekocht. Kamerhoge raampartijen voorzien de ruimtes in huis van licht en uitzicht over de tuin en het omliggende landschap. De gelijke penantstructuur van de begane grond en de verdiepte kozijnen geven de woning een stevig basement en een uitgesproken sculpturaal karakter. De architectonische uitingsvorm is statig en sober met een heldere bouwkundige structuur en een prettige ‘zwaarte’ voor deze locatie aan een drukke doorgaande weg. De stenen zijn ‘vol en zat’ gemetseld om deze uitstraling te onderstrepen en de spaarvelden aan de entreezijde zijn voorzien van een rijke metselwerk detaillering. Door een slimme samenstelling van materialen en inventieve detailoplossingen is het gehele bouwwerk dilatatieloos opgetrokken om dit ‘bonkige’ karakter in stand te houden.

fotografie: egbertdeboer.com